โดย นายดุสิต สมใจ HIGHLIGHTS โรงงานอุตสาหกรรมส่วนใหญ่ ใช้พลังงานความร้อนที่เกิดจากกระบวนการเผาไหม้จากก๊าซเชื้อเพลิง ได้แก่ ก๊าซปิโตรเลียมเหลว (Liquefied Petroleum Gas: LPG) และก๊าซธรรมชาติ (Natural Gas: NG) โดยทั่วไป โรงงานจะเลือกใช้ก๊าซปิโตรเลียมเหลวหรือก๊าซธรรมชาติอย่างใดอย่างหนึ่ง โดยโรงงานจะลงทุนระบบใหม่และยกเลิกระบบเดิม แต่ในปัจจุบัน โรงงานอุตสาหกรรมสามารถใช้งานก๊าซเชื้อเพลิงทั้งสองชนิดได้โดยไม่ต้องยกเลิกระบบเดิม ดังเช่นโรงงานที่กล่าวถึงในบทความนี้ เดิมโรงงานนี้ใช้ก๊าซปิโตรเลียมเหลวจากถังเก็บและจ่ายก๊าซปิโตรเลียมเหลว เพื่อนำก๊าซปิโตรเลียมเหลวไปใช้เป็นเชื้อเพลิงสำหรับหม้อไอน้ำ (Boiler) ในโรงงาน ต่อมาโรงงานมีความประสงค์จะใช้ก๊าซธรรมชาติเป็นเชื้อเพลิงให้กับหม้อไอน้ำ (Boiler) เพื่อเป็นเชื้อเพลิงทางเลือกด้วย โดยในช่วงที่ก๊าซปิโตรเลียมเหลวแพงก็จะเลือกใช้ก๊าซธรรมชาติ ทั้งนี้ จะพิจารณาจากราคาก๊าซเป็นหลัก และหากราคาก๊าซธรรมชาติแพงขึ้นถึงจุดหนึ่ง โรงงานก็สามารถเปลี่ยนกลับมาใช้ก๊าซปิโตรเลียมเหลวได้ หากโรงงานต้องการใช้ก๊าซธรรมชาติเป็นเชื้อเพลิง ต้องพิจารณาถึงความสะดวกในการจัดหาเชื้อเพลิง เนื่องจากก๊าซธรรมชาติจะถูกจัดส่งจากระบบขนส่งก๊าซธรรมชาติทางท่อเป็นหลัก หรือหากโรงงานตั้งอยู่นอกแนวท่อส่งก๊าซ โรงงานสามารถจัดหาก๊าซธรรมชาติจากรถขนส่งก๊าซธรรมชาติอัด (Compressed Natural Gas : CNG) ซึ่งเป็นการขนส่งก๊าซธรรมชาติที่อยู่ในสถานะก๊าซได้ ปัจจุบัน การขนส่งก๊าซธรรมชาติเหลว (Liquefied Natural Gas) ซึ่งเป็นก๊าซธรรมชาติที่อยู่ในสถานะของเหลวโดยรถขนส่งก๊าซได้รับความนิยมมากขึ้น เนื่องจากสามารถขนส่งได้ปริมาณมากกว่าการขนส่งก๊าซธรรมชาติที่อยู่ในสถานะก๊าซ ดังนั้น การขนส่งก๊าซธรรมชาติเหลวไปยังโรงงานที่อยู่นอกแนวเส้นท่อของระบบขนส่งก๊าซธรรมชาติทางท่อจึงมีความคุ้มค่ามากขึ้น รถขนส่งก๊าซปิโตรเลียมเหลว […]

โดย เกรียงไกร มณีอินทร์ HIGHLIGHTS แหล่งก๊าซเรือนกระจก แหล่งก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ จากเนื้อหาในบทก่อนหน้านี้ที่เกี่ยวกับก๊าซเรือนกระจก ทำให้เราตระหนักได้ว่าก๊าซดังกล่าวมีประโยชน์และจำเป็นต่อชั้นบรรยากาศของเราตราบเท่าที่มีปริมาณพอเหมาะ ก๊าซเรือนกระจกนั้นมีทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และเกิดจากกิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์ที่ทำขึ้น ก๊าซที่เป็นองค์ประกอบหลัก 3 ลำดับแรกในเชิงปริมาณ CO2 สมมูล ได้แก่ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) เกิดจาก การเผาไหม้ในรูปแบบต่างๆ เช่น การเผาถ่านหินในโรงไฟฟ้าและโรงงานอุตสาหกรรม การใช้น้ำมันเชื้อเพลิงในรถยนต์ การหุงต้ม การเกษตร การเลี้ยงปศุสัตว์  การทำฟาร์ม ก๊าซมีเทน (CH4) เกิดจากกระบวนการย่อยสลายสารอินทรีย์โดยจุลินทรีย์ภายใต้สภาวะที่มีออกซิเจนต่ำ หรือไร้ออกซิเจน เช่น การย่อยสลายของซากพืช ซากสัตว์ และของเสียจากสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ก๊าซมีเทนเป็นก๊าซที่มีอยู่ในธรรมชาติ แต่ในหลายกรณีก็เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ เช่น การเลี้ยงปศุสัตว์ มูลสัตว์ การเกษตร การบำบัดน้ำเสีย และอุตสาหกรรมอื่น ๆ ก๊าซไนตรัสออกไซด์ (N2O) ในธรรมชาติเกิดจากกระบวนการย่อยสลายสารประกอบไนโตรเจนของแบคทีเรียในดิน นอกจากนี้ ก๊าซดังกล่าว ส่วนใหญ่เกิดจากผลพลอยได้จากการเลี้ยงปศุสัตว์ มูลสัตว์ และการเกษตร อย่างไรก็ตาม […]

โดย เกรียงไกร มณีอินทร์ HIGHLIGHTS ก๊าซเรือนกระจก ศักยภาพการเกิดภาวะโลกร้อน คาร์บอนไดออกไซด์สมมูล(หรือเทียบเท่า) ผลกระทบด้านลบของก๊าซเรือนกระจก หลายคนคงเคยได้ยินและรู้จักปรากฏการณ์เรือนกระจก (Greenhouse effect) กันมาแล้ว เพราะก๊าซเรือนกระจกไม่เคยหายไปจากชีวิตของเราและนับวันจะทวีความรุนแรงมากยิ่งขึ้น ดังนั้น วันนี้เรามาทำความรู้จักกับก๊าซเรือนกระจกกันให้มากขึ้น ก๊าซเรือนกระจก (Greenhouse Gas หรือ GHG) (นั่นคือคาร์บอนไดออกไซด์เป็นหลัก) เป็นองค์ประกอบส่วนหนึ่งของบรรยากาศที่ห่อหุ้มโลก ซึ่งมีความสามารถในการดูดกลืนและแผ่คายเฉพาะคลื่นรังสีความร้อนความถี่ต่ำ(หรือรังสีอินฟราเรด) ดวงอาทิตย์มีอุณหภูมิผิวสูงมาก จึงแผ่รังสีความถี่สูงมากระทบผิวโลกในเวลากลางวันได้โดยไม่ถูกดูดกลืนโดยคาร์บอนไดออกไซด์ในบรรยากาศ ในเวลากลางคืนผิวโลกซึ่งมีอุณหภูมิสูงไม่ถึงร้อยองศา จะแผ่คายได้เฉพาะคลื่นรังสีความร้อนความถี่ต่ำเพื่อทิ้งไปในห้วงอวกาศ แต่รังสีดังกล่าวจะถูกดูดกลืนโดยคาร์บอนไดออกไซด์ในบรรยากาศแล้วแผ่คายบางส่วนกลับคืนผิวโลก ยิ่งความเข้มข้นคาร์บอนไดออกไซด์ยิ่งสูง สัดส่วนของรังสีความร้อนความถี่ต่ำที่แผ่คืนผิวโลกจะเพิ่มมากขึ้น ดังนั้นผิวโลกจึงเย็นตัวได้ช้าลง เมื่อปรากฏการณ์ดังกล่าวเกิดซ้ำๆ ทุกวันเป็นเวลาหลายสิบปี อุณหภูมิเฉลี่ยของโลกจึงค่อยๆ เพิ่มสูงขึ้น ทีละนิดๆ อย่างช้าๆ  นี่คือสาเหตุต้นตอที่แท้จริงของการเกิดภาวะโลกร้อน ซึ่งนักวิชาการจำนวนไม่น้อยมักจะอธิบายได้ไม่ถูกต้องชัดเจน ก่อนที่จะไปต่อ ผู้เขียนอยากจะให้ผู้อ่านรู้จักศัพท์ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนี้เพิ่มเติมอีก 2 คำ คือ ศักยภาพการเกิดภาวะโลกร้อน (Global Warming Potential, GWP) คาร์บอนไดออกไซด์สมมูล(หรือเทียบเท่า) (Carbon dioxide equivalent) ระดับศักยภาพที่ก๊าซเรือนกระจกสามารถทำให้โลกร้อนขึ้น ถูกวิจัยและกำหนดโดยคณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Intergovernmental Panel […]

โดย เกรียงไกร มณีอินทร์ HIGHLIGHTS การประชุม COP 26 กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate change) ที่รุนแรงขึ้นและยากต่อการคาดคะเน ได้ส่งผลให้หลายๆ ประเทศทั่วโลกรวมถึงประเทศไทย ต้องเผชิญกับวิกฤติภัยแล้ง พายุ ระดับน้ำทะเลที่เพิ่มขึ้น คลื่นความร้อน น้ำท่วม และไฟป่า ตลอดจนภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เกิดบ่อยครั้งขึ้นและทวีความรุนแรงมากขึ้น จากปัญหาดังกล่าว ประเทศต่างๆ ทั่วโลกได้ตระหนักถึงมหันตภัยที่กำลังจะเกิดขึ้นในอนาคต จึงได้เกิดการประชุมระดับนานาชาติในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เช่น พิธีสารเกียวโต (Kyoto Protocol) ข้อตกลงปารีส (Paris Agreement) เมื่อต้นเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา ได้มีการจัดการประชุมรัฐภาคีกรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศสมัยที่ 26 (COP26) ที่เมืองกลาสโกว์ แคว้นสกอตแลนด์ สหราชอาณาจักรตั้งแต่วันที่ 1 ถึง 12 พ.ย. 2564 และได้ปิดฉากลงเมื่อวันที่ 13 พ.ย. 2564 โดยมีการบรรลุข้อตกลงเพื่อควบคุมปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและผลักดันให้ยุติหรือการลดการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลโดยเฉพาะถ่านหิน  การประชุมนี้มีจุดประสงค์หลัก คือ การให้แต่ละประเทศเสนอเป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจก โดยมีเป้าหมายสูงสุดคือ การบรรลุการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net […]

โดย เกรียงไกร มณีอินทร์ HIGHLIGHTS ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ประโยชน์และข้อดีของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ในปัจจุบัน ทั่วโลกกำลังตระหนักถึงปัญหาเรื่องการปล่อยคาร์บอน (Carbon Emission) ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งในเรื่องของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change) โดยจะมีเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องในเรื่องดังกล่าวคือ เทคโนโลยีการจับ กักเก็บและใช้ประโยชน์คาร์บอน (Carbon Capture, Storage and Utilization หรือCCSU) ดังนั้น ในบทความนี้ ผู้เขียนจึงอยากเสนอชุดบทความในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีดังกล่าวโดยแบ่งออกเป็นตอนที่เกี่ยวเนื่องกัน โดยเริ่มจากความรู้พื้นฐานในเรื่องของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ซึ่งเป็นบทความตอนที่ 1 หลังจากนั้นจะกล่าวถึงหัวข้ออื่นในตอนต่อๆไป ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับคาร์บอนไดออกไซด์ คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbon Dioxide) เป็นหนึ่งในก๊าซเรือนกระจก (Greenhouse gases) ซึ่งเป็นก๊าซที่มีอยู่ตามธรรมชาติและไม่เป็นอันตรายหากมีในปริมาณน้อย อย่างไรก็ตาม ในสถานการณ์ปัจจุบัน คาร์บอนไดออกไซด์ได้เพิ่มปริมาณขึ้นของเป็นอย่างมาก จนถึงระดับที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงในหลายๆทาง ซึ่งสาเหตุของการเพิ่มขึ้นส่วนใหญ่ก็มาจากฝีมือของมนุษย์ เช่น การผลิตไฟฟ้าและอุตสาหกรรม การใช้น้ำมันในยานพาหนะต่าง ๆ คาร์บอนไดออกไซด์เป็นก๊าซที่เป็นองค์ประกอบในบรรยากาศ ซึ่งประกอบด้วยคาร์บอน 1 อะตอม และ ออกซิเจน 2 อะตอม ต่อหนึ่งโมเลกุลโดยมีสูตรเคมี CO2 คาร์บอนไดออกไซด์เป็นก๊าซที่ไม่มีสี […]

โดย บำรุง สูงเนิน HIGHLIGHTS การลงทุนสร้างโรงงานนำร่องในสมัยก่อนมีค่าใช้จ่ายสูง ใช้เวลาการก่อสร้างและดำเนินงานนาน แต่มีความจำเป็น มีความพยายามลดค่าใช้จ่ายในด้านต่าง ๆ ในการดำเนินงาน โดยการใช้คนจำนวนมากทดแทน แต่ก็ยังเกิดปัญหาตามมาที่ยังคงต้องจ่ายเพิ่ม ประสบการ์ณของผู้ดำเนินงานยังคงเป็นตัวชี้วัดความสำเร็จของโรงงานนำร่อง ข้อที่หนึ่ง: เป็นสิ่งก่อสร้างขนาดเล็กกระจัดกระจายรอบ ๆ โรงงานหรือศูนย์การวิจัย โรงงานนำร่องส่วนใหญ่ในช่วงเวลานั้น มีลักษณะเป็นสิ่งก่อสร้างเล็ก ๆ ที่กระจัดการจายอยู่ในบริเวณโรงงานหรือศูนย์วิจัย โดยขนาดของอุปกรณ์ส่วนใหญ่มีขนาดใหญ่กว่าโรงงานนำร่องในทุกวันนี้ หลายๆครั้งจะถูกก่อสร้างอยู่ที่มุมตึกหรือบนแผ่นคอนกรีต (Concrete pad) โดยเป็นเพิงขนาดเล็กใกล้กับหน่วยผลิตที่สนใจ  หลายๆ โรงงานนำร่องถูกสร้างภายในคลังเฉพาะ (Open bays) โดยมีที่กั้นชัดเจน หรือถูกสร้างไว้ในห้องปฏิบัติการเป็นครั้งคราว ข้อที่สอง: ยังคงนิยมใช้ท่อแบบ Pipe มากกว่า Tube ลักษณะของท่อที่ใช้จะเป็นลักษณะของ Pipe มากกว่า Tube โดยขนาดจะอยู่ที่ประมาณ ¼ นิ้ว และ ½ นิ้ว ถึงแม้ว่าปัจจุบันจะนิยมใช้ Tube ขนาด ¼ นิ้ว และ ½ นิ้ว ร่วมกับอุปกรณ์ต่อท่อ […]